Việc đấu thầu đã giúp xã hội giải quyết vấn đề xin / cho, hạn chế đầu tư tiêu cực, làm cho thị trường thông thoáng hơn, đầu tư hiệu quả hơn và tăng niềm tin của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu để thực hiện gói thầu theo yêu cầu của luật sư đấu thầu trên cơ sở đảm bảo tính cạnh tranh, trung thực, minh bạch và hiệu quả về tài chính. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp nhà đầu tư, doanh nhân phải chịu trách nhiệm pháp lý do không hiểu rõ các quy định về đấu thầu. Do đó, Luật Đấu thầu cũng quy định những hành vi bị cấm quá trình đấu thầu. Bài viết dưới đây Luật sư Vĩnh Phúc cung cấp cho bạn đọc nội dung liên quan: “Những hành vi nào bị cấm trong đấu thầu theo quy định”.
Đấu thầu là gì?
Được quy định tại khoản 12 Điều 4 Luật đấu thầu 2013:
“Đấu thầu là một quá trình lựa chọn nhà thầu để kí kết, thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ tư vấn, mua sắm hàng hóa, dịch vụ phi tư vấn, xây lắp; lựa chọn nhà đầu tư để kí kết, thực hiện hợp đồng dự án đầu tư dưới hình thức đối tác công tư, dự án đầu tư có sử dụng đất trên cơ sở bảo đảm cạnh tranh, minh bạch, công bằng và hiệu quả kinh tế.”
Đấu thầu là một quá trình chủ đầu tư lựa chọn nhà thầu đáp ứng các yêu cầu của mình. Trong đó, bên mua sẽ tổ chức đấu thầu để bên bán (là các nhà thầu) cạnh tranh nhau. Mục tiêu của bên mua là có được những hàng hóa và dịch vụ thỏa mãn các yêu cầu của mình về kĩ thuật, chất lượng, cũng như chi phí thấp nhất. Mục đích của nhà thầu là giành được quyền cung cấp mua hàng hóa và dịch vụ đó với giá đủ bù đắp những chi phí đầu vào, cũng như đảm bảo mức lợi nhuận cao nhất có thể. Như vậy, bản chất của đấu thầu đã được xã hội thừa nhận như một sự cạnh tranh lành mạnh để được thực hiện 1 việc nào đó và một yêu cầu nào đó.
Đặc điểm của đấu thầu
Đấu thầu là 1 hoạt động thương mại
Trong đó bên dự thầu là những thương nhân có đủ điều kiện, mục tiêu mà bên dự thầu hướng tới là lợi nhuận, còn bên mời thầu tham gia đấu thầu là xác lập được hợp đồng mua bán hàng hóa và sử dụng dịch vụ với các điều kiện tốt nhất cho họ.
Đấu thầu là 1 giai đoạn tiền hợp đồng
Hoạt động đấu thầu luôn gắn với quan hệ mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ. Trong nền kinh tế đấu thầu không diễn ra như 1 hoạt động độc lập mà nó chỉ xuất hiện khi con người có nhu cầu mua sắm hàng hóa, sử dụng dịch vụ. Mục đích cuối cùng của đấu thầu là là giúp bên mời thầu tìm được chủ thể có khả năng cung cấp hàng hóa và dịch vụ với chất lượng và giá cả tốt nhất. Sau khi quá trình đấu thầu hoàn thành, người trúng thầu sẽ cùng với người tổ chức đấu thầu đàm phán, đồng thời để kí hợp đồng mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ hay xây lắp công trình.
Chủ thể tham gia quan hệ đấu thầu hàng hóa, dịch vụ
Theo quy định của Luật thương mại 2005, trong hoạt động đấu thầu có thể xuất hiện bên thứ ba như những công ty tư vấn giúp lập hồ sơ mời thầu, chuyên gia giúp đỡ và đánh giá hồ sơ dự thầu. Tuy nhiên đây là hoạt động không qua trung gian và không có thương nhân làm dịch vụ đấu thầu hàng hóa, dịch vụ cho thương nhân khác để nhận thù lao. Trong khi đó, Luật đấu thầu 2013 có quy định thêm về tổ chức đấu thầu chuyên nghiệp gồm có đại lí đấu thầu, đơn vị sự nghiệp được thành lập, chức năng thực hiện đấu thầu chuyên nghiệp. Việc thành lập, hoạt động của đại lí đấu thầu thực hiện theo đúng quy định của pháp luật về doanh nghiệp. Quan hệ đấu thầu luôn được xác lập giữa một bên mời thầu với nhiều bên dự thầu. Nhưng vẫn có các trường hợp ngoại lệ như trong trường hợp chỉ định đầu tư.
Hình thức pháp lí
Hình thức pháp lí của quan hệ đấu thầu hàng hóa và dịch vụ là hồ sơ mời thầu, hồ sơ dự thầu. Hồ sơ mời thầu là một văn bản pháp lí do bên mời thầu lập, trong đó có đầy đủ các yêu cầu về kĩ thuật, tài chính, thương mại của hàng hóa cần mua sắm, cũng như dịch vụ cần sử dụng. Còn hồ sơ dự thầu thể hiện năng lực và mức độ đáp ứng của bên dự thầu trước các yêu cầu trong hồ sơ mời thầu.
Giá gói thầu
Giá của gói thầu: xem xét trên góc độ giá cả thì đấu thầu cần thiết phải có sự khống chế về giá, được gọi là giá gói thầu hoạc dự toán và được đưa ra bởi bên mời thầu theo khả năng tài chính của bên mời thầu. Bên dự thầu đưa ra mức giá cao hơn khả năng tài chính của bên mời thầu tham gia đấu thầu thì dù có tốt đến mấy cũng sẽ khó có thể thắng thầu. Bên dự thầu nào đáp ứng được những yêu cầu của bên mời thầu mà có giá càng thấp thì sẽ càng có cơ hội chiến thắng.
Hình thức và phương thức đấu thầu
Hình thức lựa chọn nhà thầu được dựa trên số lượng nhà thầu tham gia đấu thầu để phân chia.
Có 7 hình thức đấu thầu
- Đấu thầu rộng rãi : Đây là một hình thức đấu thầu không hạn chế về số lượng nhà thầu tham gia.
- Đấu thầu hạn chế : Bên mời thầu mời một số nhà thầu có đủ năng lực để tham dự đấu thầu. Tuỳ theo quy định tại mỗi nước mà số nhà thầu tối thiểu được mời là bao nhiêu. Theo quy chế Đấu thầu của Việt nam thì số nhà thầu tối thiểu là 5 nhà thầu.
- Chỉ định thầu : Đây là một hình thức chọn trực tiếp nhà thầu đáp ứng yêu cầu của gói thầu để thương thảo hợp đồng.
- Chào hàng cạnh tranh.
- Mua sắm trực tiếp.
- Tự thực hiện : Hình thức này áp dụng đối với những gói thầu mà chủ đầu tư có đủ năng lực thực hiện.
- Mua sắm đặc biệt.
Có 3 phương thức đấu thầu
Được dựa vào hình thức nộp hồ sơ để phân chia:
- Phương thức hai túi hồ sơ.
- Phương thức hai giai đoạn.
- Phương thức một túi hồ sơ.
Loại hình đấu thầu
Đấu thầu có 4 loại hình, phụ thuộc vào các đặc điểm của đối tượng mua bán để phân chia:
- Đấu thầu tuyển chọn tư vấn.
- Đấu thầu xây lắp.
- Đấu thầu mua sắm hàng hóa, các dịch vụ khác.
- Đấu thầu lựa chọn đối tác để thực hiện dự án.
Những hành vi nào bị cấm trong đấu thầu theo quy định
Điều 89 Luật Đấu thầu 2013 quy định về các hành vi bị cấm trong đấu thầu như:
Đưa, nhận, môi giới hối lộ.
Lợi dụng chức vụ quyền hạn để can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động đấu thầu.
Thông thầu, bao gồm các hành vi sau đây:
- Thỏa thuận về việc rút khỏi việc dự thầu hoặc rút đơn dự thầu được nộp trước đó để một hoặc các bên tham gia thỏa thuận thắng thầu.
- Thỏa thuận để một hoặc nhiều bên chuẩn bị hồ sơ dự thầu cho các bên tham dự thầu để một bên thắng thầu.
- Thỏa thuận về việc từ chối cung cấp hàng hóa, không ký hợp đồng thầu phụ hoặc các hình thức gây khó khăn khác cho các bên không tham gia thỏa thuận.
Gian lận, bao gồm các hành vi sau đây:
- Trình bày sai một cách cố ý hoặc làm sai lệch thông tin, hồ sơ, tài liệu của một bên trong đấu thầu nhằm thu được lợi ích tài chính hoặc lợi ích khác hoặc nhằm trốn tránh bất kỳ một nghĩa vụ nào.
- Cá nhân trực tiếp đánh giá hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất, thẩm định kết quả lựa chọn danh sách ngắn, kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư cố ý báo cáo sai hoặc cung cấp thông tin không trung thực làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.
- Nhà thầu, nhà đầu tư cố ý cung cấp các thông tin không trung thực trong hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.
Cản trở, bao gồm các hành vi sau đây:
- Hủy hoại, lừa dối, thay đổi, che giấu chứng cứ hoặc báo cáo sai sự thật; đe dọa, quấy rối hoặc gợi ý đối với bất kỳ bên nào nhằm ngăn chặn việc làm rõ hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ, gian lận hoặc thông đồng đối với cơ quan có chức năng, thẩm quyền về giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán.
- Các hành vi cản trở đối với nhà thầu, nhà đầu tư, cơ quan có thẩm quyền về giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán.
Không bảo đảm công bằng, minh bạch, bao gồm các hành vi sau đây:
- Tham dự thầu với tư cách là nhà thầu, nhà đầu tư đối với gói thầu, dự án do mình làm bên mời thầu, chủ đầu tư hoặc thực hiện các nhiệm vụ của bên mời thầu, chủ đầu tư.
- Tham gia lập, đồng thời tham gia thẩm định hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu đối với cùng một gói thầu, dự án.
- Tham gia đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất đồng thời tham gia thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư đối với cùng một gói thầu, dự án
- Là cá nhân thuộc bên mời thầu, chủ đầu tư nhưng trực tiếp tham gia quá trình lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư hoặc tham gia tổ chuyên gia, tổ thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư hoặc là người đứng đầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền, chủ đầu tư, bên mời thầu đối với các gói thầu, dự án do cha mẹ đẻ, cha mẹ vợ hoặc cha mẹ chồng, vợ hoặc chồng, con đẻ, con nuôi, con dâu, con rể, anh chị em một đứng tên dự thầu hoặc là người đại diện theo pháp luật của nhà thầu, nhà đầu tư tham dự thầu.
- Nhà thầu tham dự thầu gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp do mình cung cấp dịch vụ tư vấn trước đó.
- Đứng tên tham dự thầu gói thầu thuộc dự án do chủ đầu tư, bên mời thầu là cơ quan, tổ chức nơi mình đã công tác trong thời hạn 12 tháng, kể từ khi thôi việc tại cơ quan, tổ chức đó.
- Nhà thầu tư vấn giám sát đồng thời thực hiện tư vấn kiểm định đối với gói thầu do mình giám sát.
- Áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư không phải là hình thức đấu thầu rộng rãi khi không đủ điều kiện theo quy định của Luật này.
- Nêu yêu cầu cụ thể về nhãn hiệu, xuất xứ hàng hóa trong hồ sơ mời thầu đối với gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp hoặc gói thầu hỗn hợp khi áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế.
- Chia dự án, dự toán mua sắm thành các gói thầu trái với quy định của Luật này nhằm mục đích chỉ định thầu hoặc hạn chế sự tham gia của các nhà thầu.
Tiết lộ, tiếp nhận những tài liệu, thông tin sau đây về quá trình lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 7 và điểm e khoản 8 Điều 73, khoản 12 Điều 74, điểm i khoản 1 Điều 75, khoản 7 Điều 76, khoản 7 Điều 78, điểm d khoản 2 và điểm d khoản 4 Điều 92 của Luật này:
- Nội dung hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu trước thời điểm phát hành theo quy định.
- Nội dung hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất, sổ tay ghi chép, biên bản cuộc họp xét thầu, các ý kiến nhận xét, đánh giá đối với từng hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất trước khi công khai danh sách ngắn, kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư
- Nội dung yêu cầu làm rõ hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất của bên mời thầu và trả lời của nhà thầu, nhà đầu tư trong quá trình đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất trước khi công khai kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.
- Báo cáo của bên mời thầu, báo cáo của tổ chuyên gia, báo cáo thẩm định, báo cáo của nhà thầu tư vấn, báo cáo của cơ quan chuyên môn có liên quan trong quá trình lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trước khi công khai kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.
- Kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trước khi được công khai theo quy định.
- Các tài liệu khác trong quá trình lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư được đóng dấu mật theo quy định của pháp luật.
Chuyển nhượng thầu, bao gồm các hành vi sau đây:
- Nhà thầu chuyển nhượng cho nhà thầu khác phần công việc thuộc gói thầu có giá trị từ 10% trở lên hoặc dưới 10% nhưng trên 50 tỷ đồng (sau khi trừ phần công việc thuộc trách nhiệm của nhà thầu phụ) tính trên giá hợp đồng đã ký kết.
- Chủ đầu tư, tư vấn giám sát chấp thuận để nhà thầu chuyển nhượng công việc thuộc trách nhiệm thực hiện của nhà thầu, trừ phần công việc thuộc trách nhiệm của nhà thầu phụ đã kê khai trong hợp đồng.
Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn tới tình trạng nợ đọng vốn của nhà thầu.
Mời bạn xem thêm:
- Tội phạm đầu thú có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không theo pháp luật?
- Nhờ người khác bầu cử hộ có vi phạm pháp luật năm 2022 không?
- Thủ tục kết nạp đảng viên mới năm 2022
Thông tin liên hệ
Vấn đề “Những hành vi nào bị cấm trong đấu thầu theo quy định” đã được chúng tôi cung cấp qua thông tin bài viết trên. Luật sư Vĩnh Phúc luôn có sự hỗ trợ nhiệt tình từ các chuyên viên tư vấn pháp lý, quý khách hàng có vướng mắc hoặc nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý liên quan như là đăng ký bản quyền tác giả, đăng ký bản quyền tác phẩm, hướng dẫn viết đơn đề nghị tách thửa đất… vui lòng liên hệ đến hotline 0833.102.102 Chúng tôi sẽ giải quyết các khúc mắc của khách hàng, làm các dịch vụ một cách nhanh chóng, dễ dàng, thuận tiện.
Câu hỏi thường gặp
Căn cứ Điều 19 Thông tư 10/2022/TT-BKHĐT quy định quy trình đăng tải trên Hệ thống như sau:
Quy trình đăng tải thông tin tại các Điều 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 và 18 của Thông tư này được thực hiện theo Hướng dẫn sử dụng.
Tại Điều 121 Nghị định 63/2014/NĐ-CP quy định các hình thức xử lý vi phạm trong đấu thầu, theo đó:
1. Cảnh cáo, phạt tiền được áp dụng đối với tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về đấu thầu theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế hoạch và đầu tư.
2. Cấm tham gia hoạt động đấu thầu được áp dụng đối với tổ chức, cá nhân vi phạm quy định tại Điều 89 của Luật Đấu thầu và Khoản 8 Điều 12 của Nghị định này.
3. Truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cá nhân vi phạm pháp luật về đấu thầu mà cấu thành tội phạm theo quy định pháp luật về hình sự.
4. Đối với cán bộ, công chức có hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu còn bị xử lý theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức.
Căn cứ Điều 116 Nghị định 63/2014/NĐ-CP quy định tổ chuyên gia như sau:
1. Cá nhân tham gia tổ chuyên gia phải có chứng chỉ hành nghề hoạt động đấu thầu, trừ cá nhân quy định tại Khoản 3 và Khoản 4 Điều này.
2. Tùy theo tính chất và mức độ phức tạp của gói thầu, thành phần tổ chuyên gia bao gồm các chuyên gia về lĩnh vực kỹ thuật, tài chính, thương mại, hành chính, pháp lý và các lĩnh vực có liên quan.
3. Cá nhân không thuộc quy định tại Khoản 2 Điều 16 của Luật Đấu thầu, khi tham gia tổ chuyên gia phải đáp ứng các điều kiện sau đây:
a) Có chứng chỉ đào tạo về đấu thầu;
b) Có trình độ chuyên môn liên quan đến gói thầu;
c) Am hiểu các nội dung cụ thể tương ứng của gói thầu;
d) Có tối thiểu 03 năm công tác trong lĩnh vực liên quan đến nội dung kinh tế, kỹ thuật của gói thầu.
4. Trong trường hợp đặc biệt cần có ý kiến của các chuyên gia chuyên ngành thì không bắt buộc các chuyên gia này phải có chứng chỉ đào tạo về đấu thầu.